Şirketler genelde yılda bir defa olmak üzere sermayelerini artırma yoluna gitmektedirler. Başlıca sermaye artırım nedenleri yüksek enflasyon şartlarında erimiş olan sermayelerini güçlendirmek ve yeni yatırımlar için veya şirketin faaliyetlerinin reel büyümesi sonucu gereken fon ihtiyacının gidermek içindir.
Şirketler iki şekilde sermaye artırımına gitmektedirler; ilki, içkaynaklardan yapılan Bedelsiz Sermaye artırımı; ikinci ise, şirket ortaklarından ek fon temin ederek yapılan Bedelli Sermaye artırımıdır.
Rüçhan Hakkı ve Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?
Bedelli sermaye artırımlarının yatırımcılar tarafından negatif olarak algılanması ve hisse performansının olumsuz etkilenmesiyle ilgili olarak uzmanlar, spekülatif amaçlı yatırım yapanlar ve kısa vadeli düşünen yatırımcıların çoğunluğu oluşturması durumunda, bu yatırımcı grubundan gelen satışların hisse fiyatının düşmesine neden olduğunu aktardı.
Orta ve uzun vadeli yatırımcı grubunun artması durumunda bedelli sermaye artırımlarının daha makul bir şekilde fiyatlara yansıyabileceğini belirten uzmanlar, ayrıca bedelli sermaye artırımının şimdiye kadar kötü örneklerinin de mevcut olduğunu ve bunun yatırımcıları tedirgin ettiğini ifade ediyor.
Bedelliye katılmak istemeyen ne yapabilir? Uzmanlar bedelli sermaye artırımına katılmak istemeyen pay sahiplerinin önünde iki seçenek bulunduğunu belirtiyor. Bunlardan birincisinin bedelli sermaye artırımının başlayacağı belirlenen tarihe kadar hisselerini satmak olduğunu kaydeden uzmanlar ikinci seçenek olarak ise bedelli sermaye artırımı başladıktan sonra açılacak rüçhan sırasında hesaplarına geçecek olan her hisse için bir adet rüçhan kuponlarını satmak olduğunu ifade ediyor.
Temettü Nedir?
Temettü, şirketlerin bir yıllık faaliyet dönemleri sonucunda elde ettikleri Net Dönem Karı üzerinden (yasal karşılıklar ayrıldıktan sonra) dağıttıkları ve ortakların şirkette sermayelerinin bulunması karşılığında elde ettikleri getiridir.
Temettüler iki şekilde dağıtılmaktadırlar; ilki, nakit olarak ortaklara ödenen temettüler, ikincisi ise Bedelsiz Sermaye artırımına dahil edilerek karşılığında yeni senet dağıtılan temettüler.
Hamiline ve Nama Yazılı Hisse Senetleri
Hamiline yazılı senetler teslim ile, nama yazılı senetler ise ciro ve teslim ile devredilmektedir. İMKB’de hamiline yazılı hisse senetleri ve şirket yönetim kurulunun beyaz ciroyla devrine dair karar almış olması şartıyla nama yazılı hisse senetleri işlem görebilmektedir.
Adi ve İmtiyazlı Hisse Senetleri
Adi hisse senetleri, sahiplerine eşit hak sağlamaktadır. Hisse senetleri, ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa adi hisse senedi niteliğindedir.
İmtiyazlı hisse senetleri, sahiplerine kara iştirak ve genel kurulda oy kullanma bakımından ayrıcalıklı bir takım haklar sağlamaktadır.
Bedelsiz ve Bedelli Hisse Senetleri
Bedelsiz sermaye artırımı, şirketlerin iç kaynaklarından sermayeye aktardıkları tutar karşılığında çıkardıkları hisse senetlerinin bir bedel alınmaksızın ortaklara dağıtılmasıdır. Bu işlem sonucunda çıkarılan hisse senetleri bedelsiz hisse senedidir. Bedelsiz sermaye artırımı dışarıdan fon girişine yol açmamaktadır.
Bedelli sermaye artırımı, şirketlerin yeni fon kaynağı temin etmek amacıyla çıkardıkları "bedelli" hisse senetlerini nominal değerinden veya daha yüksek bir fiyattan satmalarıdır. Bedelli hisse senetleri, mevcut ortaklara satılabileceği gibi (rüçhan hakkı) diğer yatırımcılara da satılabilmektedir.
Primli ve Primsiz Hisse Senetleri
Üzerinde yazılı değer (nominal değer) ile ihraç edilen hisse senetleri primsiz, nominal değerinden yüksek bir bedelle ihraç edilen hisse senetleri ise primli hisse senetleridir.
İMKB’de kote şirketler kayıtlı sermaye sistemine tabi olup, esas sözleşmelerinde hüküm bulunması halinde, yönetim kurulu kararı ile primli hisse senedi ihraç edebilmektedir.
Kurucu ve İntifa Hisse Senetleri
Kurucu hisse senetleri kuruluş hizmeti karşılığında, ana sözleşme hükümleri gereğince, şirket karının bir kısmına iştirak hakkı veren ve daima kurucuların adlarına yazılı olmak şartıyla ihraç edilen hisse senetleridir. Kurucu hisse senetleri, belli bir sermaye payını temsil etmediği gibi, şirket yönetimine katılma hakkı da vermemektedir.
İntifa hisse senetleri ise, şirket genel kurulunun alacağı kararla bazı kimselere çeşitli hizmetler ve alacak karşılığı olarak kuruluştan sonra verilen ve sermaye payını temsil etmeyen hisse senetleridir.
Bedelli Sermaye Artırımı
Şirketlerin sermaye artırımı karşılığında çıkardıkları hisse senetlerini nominal değerinden veya daha yüksek bir fiyattan satmak suretiyle gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarına denir. Söz konusu hisse senetleri ortaklara satılabileceği gibi (rüchan hakkının kullandırılması), ortaklar dışındaki yatırımcılara da satılabilir. (rüchan haklarının kısıtlanması). Bedelli sermaye artırımına katılım bedeli belli bir süre ile sınırlıdır.
Bedelsiz Sermaye Artırımı
Anonim ortaklıkların, iç kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır. Bedelsiz hisse senedi alma hakkı bir süre ile sınırlandırılamaz.
Sayın ziyaretçi biliyor musunuz? Bu yazı sizden önce 
kişi tarafından okundu.
